| Текст |
Перевод |
|
северо-восточный
|
-ая, -ое къилбаседа-малхбалехьара; ~ая сторона - къилбаседа-малхбалехьара аг1о; ~ый ветер - къилбаседа-малхбалехьара мох. |
|
северо-восток
|
м къилбаседа-малхбале. |
|
североатлантический
|
-ая, -ое къилбаседа-атлантикин. |
|
северный
|
-ая, -ое къилбаседера, къилбаседехьара, къилбаседан; ~ая сторона-къилбаседехьара аг1о; Северный полюс - Къилбаседанан полюс. |
|
севернее
|
чего къилбаседехьо; ~ Грозного - Грознил къилбаседехьо. |
|
север
|
м къилбаседе; к ~у от города - г1алина къилбаседехьа; жить на ~е - къилбаседехь даха; выходить на ~ (об окнах) къилбаседехьа хила;ветер дует с ~а -къилбаседехьара хьоькху мох;Крайний Север- Къилбаседананан йист. |
|
сев
|
м х1у (или ялта) дер, х1у тасар; время ~а - х1у доьн хан ю; провести ~ в сжатые сроки - йоццачу хенахь х1у дер чекхдаккха. |
|
себялюбие
|
с ша-шен везар. |
|
себялюбивый
|
-ая, -ое ша-шен веза. |
|
себялюбец
|
м ша-шен везарг. |
|
себя
|
мест. возвр. (себе, собой, собою) со (для 1-го л. ед.ч.), хьо (для 2-го л.), ша (для 3-го л.), вай-ваьш (для 1-го л. мн. ч.), шайна (для 2-го л.), цара шаьш (для 3-го л.) 1) род. п.: они у ~ дома -уьш шайн (род. п.) ц1ахь бу; для ~ - шена (дат. п.); от ~ - шегара (местн.-исх. п.); от ~ лично - шеггара; у ~ дома- шен (род. п.) ц1ахь; ради ~ -шен дуьхьа 2) вин. п.: не щадить ~ -ша (им. п.) ца кхоо; поставить ~ в неудобное положение - ша б1ег1ийла доцчу хьолехь хилийта; мы ~ не забыли -оха-тхаьш (им. п.) диц ца дина; взять на ~ какие-л. обязанности -шена т1е цхьа декхарш лаца; отвечать за ~ - шех (вин. л.) жоп дала; подмять под ~противника - мостаг1 шена к1елхьарчо;снять с ~ одежду- шена т1ера бедарш д1аяха; сложить с ~ обязанности - шена т1ера декхарш охьатийса; читать про ~ -дагахь еша; вне ~ - чуьраваьлла ву; см. тж. себе, собой. |
|
себестоимость
|
ж харжан мах; по ~ти - харжан мехах; снизить ~ть - харжан мах лахабаккха. |
|
себе
|
2 частица разг. -кх ; идёт ~ ничего не замечая -вог1уш ву-кх, цхьа а х1ума тергал а ца деш ; так себе- иштта д1а ду-кх; ничего себе! и ду хаза!. |
|
себе
|
1 мест. возвр. 1) дат. п.: сайна (для 1-го л. ед. ч.), хьайна (для 2-го л.), шена (для 3-го л.); тхайна (для 1-го л. мн. ч.), шайна (для 2-го л.), шайна (для 3-го л.); я купил ~ пальто- ас сайна польто эцна; поставить ~ определённую цель - шена цхьа 1алашо х1отто; ты выбрал работу по ~ -ахь хьайна хьакъ боллу болх хаьржина; оставить по ~ хорошую память- т1аьхьено диканна вуьйцу аг1о ян 2) предл. п.: рассказать о ~- шех лаьцна дийца ; ему было не по ~ а) (нездоровилось) дика могуш вацара иза; б) (неприятно) бакъхьа хеташ вацара иза; сам по ~ - иштта д1а; ~ на уме - дагахь х1ума долуш. |
|
сеанс
|
м сеанс; дневной ~ в кино -дийнахь йолу кинон сеанс; ~ одновременной игры в шахматы -масех стагаца шахматех ловзаран сеанс. |
|
сё
|
[и]то и сё, то да сё иза а важа а; ни то ни сё - я иза а, я важа доцуш; поговорить о том о сём- цхьаццаннах лаьцна дийца; ни с того ни с сего - цхьа а бахьана доцуш; при сём присутствовали:... - кхузахь хиларш:.... |
|
сдуть
|
сов., что 1) (подув или дунув удалить) х1уп аьлла д1адаккха, д1акхосса; (унести ветром) д1адахьа, д1акхосса 2) (воздухом в одно место) т1ехьакха, т1егулдан ; его точно (или словно или как) ветром сдуло - хи чу боьжна т1улг санна вайн и. |
|
сдуру
|
нареч. прост. сонталла, 1овдалалла. |
|
сдуреть
|
сов. прост. хьерадала; ~л ты, что ли? хьер-м ца ваьлла хьо?. |
|
сдружиться
|
сов., с кем доттаг1 алла тасадала. |