| Текст |
Перевод |
|
пере
|
приставка, обозначающая 1) направление действия - т1ехула , дехьа , кхечухьа, напр.: пересесть- кхечухьа хаа; 2) повторение действия - юха , напр.: перекроить - юхадара; переиздание - юхаарахецар 3) чрезмерность в действии т1ех , напр.: переварить - т1ехкхехко 4) преодоление- к1ел , напр.: переспорить - къевсина к1елвита; перебороть всех - массо а охьатоха 5) множество объектов - передается многократными глаголами, напр.: переловить - схьалеца; перестрелять гусей - бедаш, топ етташ, яйа 6) деление пополам — передается лексически, напр.: переломить - кагдан 7) изменение направленности действия кхечуьнга, кхечухьа, напр : передоверить -кхечух тешна дита; переадресовать - кхечухьа хьажо 8) протекание действия во времени— передаётся лексически, напр. : перезимовать -1а даккха; 9) превращение -даккха, дан, напр. пережечь (дрова в уголь) к1ора бан;. |
|
первый
|
-ая, -ое 1. числ. хьалхара, юьххьера; ~ый класс - хьалхара класс; в ~ые месяцы года - шеран хьалхарчу беттанашкахь; ~ого числа - хьалхарчу дийнахь; в ~ом часу - хьалхарчу сохьтехь; ~ый секретарь - хьалхара секретарь; ~ый в мире - дуьнен чохь хьалхара 2. в знач. сущ. ~ое с (первое блюдо) хьалха юург; что на ~ое?- хьалха яа х1ун ю? 3. прил. 1) (первоначальный) юьхьанцара; ~ое время - юьхьанцара хан; ~ое впечатление- юьхьанцара битам 2) (лучший) хьалхара; ~ый ученик- хьалхара дешархо. |
|
первотёлка
|
ж дуьхьарг. |
|
первостепенный
|
-ая, -ое хьалхарчу даржера, доккха маь1на долу; дело ~ой важности - доккха маь1на долу г1уллакх. |
|
первосортный
|
-ая, -ое хьалхарчу сортера, тоьлуш долу. |
|
первородство
|
с дуьххьара бер дар. |
|
перворазрядный
|
-ая, -ое хьалхарчу разрядан. |
|
перворазрядник
|
м, ~ца ж спорт. хьалхара разрядхо. |
|
первопуток
|
м керла некъ; ехать по ~ку - керлачу лайн новкъа ваха. |
|
первопричина
|
ж коьрт[ер]а бахьана. |
|
первоочередной
|
-ая, -ое, первоочерёдный, -ая, -ое хьалхарчу мог1арера. |
|
первооткрыватель
|
м юьхь йиллинарг. |
|
первооснова
|
ж юьхьанцара бух. |
|
первоначальный
|
-ая, -ое 1) (исходный) хьалхра, дуьххьарлера; ~ый план - дуьххьарлера план 2) (являющийся первым этапом чего-л., элементарный) юьхьанцара; ~ое обучение - юьхьанцара 1амор; ~ые сведения - юьхьанцара хаамаш. |
|
первомайский
|
-ая, -ое хьалхарчу майн; ~ая демонстрация - Хьалхарчу майн демонстраци. |
|
Первомай
|
м Хьалхара май. |
|
первокурсниц
|
к м, ~ца ж хьалхарчу курсерниг. |
|
первоклассный
|
-ая, -ое тоьлла, тоьлуш долу, ~ая техника - тоьлуш йолу техника. |
|
первоклассник
|
м, ~ца ж хьалхарчу классерниг. |
|
первоисточник
|
м хьалхара хьаст. |