| Текст |
Перевод |
|
хозрасчёт
|
м хозхьесап. |
|
хозары
|
мн. ист. хозараш. |
|
хозарский
|
-ая, -ое хозарийн. |
|
хождение
|
с лелар; иметь ~ (напр. о деньгах) - лелаш хила; ~ по мукам - 1азап ловш лелар; 1азап хьегар. |
|
ходячий
|
-ая, -ее 1) ирахь, лела[ш долу]; ~ий больной - ирахь цамгархо 2) (распространённый) юкъадаьржина [долу]; ~ая истина - юкъадаьржина бакъдерг; ~ая энциклопедия (о человеке) - когаш т1ехь энциклопеди. |
|
ходьба
|
ж [г1аш] дахар, болар; полчаса ~ы - эха сохьтехь воьдийла; спортивная ~а (вид спорта) - спортан болар. |
|
ходун
|
м разг.: пол ~ом ходит - аннаш сетташ ду. |
|
ходульный
|
-ая, -ое разг. (неестественный) косказийн. |
|
ходули
|
мн. (ед. ~я ж) косказаш; ходить на ~ях - косказаш т1ехь лела; ходит, как на ~ях - косказаш т1ехь санна, лела. |
|
ходок
|
м 1) (пешеход) г1ашло; хороший ~ - дика г1ашло 2) уст. (выборный от крестьян) г1ашло. |
|
ходовой
|
-ая, -ое 1) леламан, леламе, леларан; ~ые качества судна - хикеманан леламе дикалла 2) (часто употребляемый) юкъадаьлла, юкъадаьржина (о товаре) 3) тех. лела, леладен, леладеш долу, хьийза; ~ой винт- леладеш (или хьийзаш) йолу винт. |
|
ходкий
|
-ая, -ое разг. 1) (о товаре) д1аоьцу[ш долу] 2) (быстроходный) маса; ~ое судно - маса хикема; ~ий конь - маса дин. |
|
ходят
|
по расписанию - расписаница лела ц1ерпошташ 5) (о часах) лела; часы ходят хорошо - сахьт дика лела 6) (в игре) даха; ходить с козыря - козарца ваха 7) за кем-чем (заботиться, ухаживать) лело; ~ за больным - цомгушниг лело 8) разг. (о деньгах) лела; эти деньги ходят всюду - и ахча массанхьа а лела 9) (шататься, колыхаться) леста; (гнуться) сетта ; ходят слухи - хабар лела; ~ вокруг да около - гондхьа хьийза. |
|
ходить
|
несов. 1) (двигаться) лела; ~ по улицам - урамашкахула лела; ~ взад и вперёд - д1ай-схьай лела; ~ на лыжах - когсалазаш т1ехь лела; я не хожу на лыжах - со когсалазаш хохкуш вац (или хууш вац); ~ босиком- когаш 1уьйра лела 2) (посещать) лела, эха, дан; ~ в школу - школе лела (или эха); ~ на лекции - лекцешка лела; я хожу по магазинам - со туьканашкахула лела; он часто ходит к нам - иза кест-кеста вог1у тхоьга; ~ в театр- театре лела (или эха) 3) в чём (носить) лела; ~ в шубе - кетар лело 4) (о транспорте) лела; поезда. |
|
ходики
|
мн. (часы) хьалауллу сахьт. |
|
ходатайствовать
|
несов., о ком-чём, за кого-что деха; ~ перед судом - суьде деха[р дан]. |
|
ходатайство
|
с дехар, дийцар, реже корта тохар; удовлетворить ~ - дехар кхочушдан (или дала). |
|
ходатай
|
м 1) (заступник) дехархо 2} уст. (доверенное лицо) векал. |
|
ход
|
м 1. (действие) 1) (движение) лелар, дахар; ~ поезда - ц1ерпоштан яхар; ~ поршня - поршенан лелар; ~ часов - сахьтан лелар; тихий ~ - меллаша дахар; задний ~ - юханехьа дахар; холостой ~ - даьсса лелар; два часа ~у - шина сохьтехь некъ (или д1акхочийла); на ~у а) (во время движения) доьддушехь, леллашехь; б) (наскоро) леллашехь; вскочить в вагон на ~у - йоьддушехь вагон чу эккха; спрыгнуть на ~у- йоьддушехь охьаэккха; решать дела на ~у - леллашехь г1уллакхаш дан 2) перен. (развитие) болам, д1адахар, д1атакхар, кхиар; ~ борьбы - къийсаман д1абахар; ~ болезни - цамгар д1атакхар; в ~е переговоров - дагадовлар д1адахарехь 3) (в игре) дахар; ваш ~ - воьду хьо ву; ~ конём - говраца вахар 2. (вход) чуг1ойла; ~ со двора- кертахула ю чуг1ойла; потайной ~ - къайлаха чуг1ойла 3. (переход) лоьлийла; ~ы сообщения в окопах- окопашчухула лоьлийла ; знать все ~ы и выходы - 1уьрг а, б1аьрг а девзаш хила; быть в ~у (о товаре и т. п.)- д1аоьцуш хила; эти книги в большом ~у - х1ара книгаш ч1ог1а д1аоьцуш ю; пустить в ~ - пайда эца; пустить в ~ машину - машина д1айолаялийта; пустить в ~ все средства - боллу ницкъ т1ета1о; дать ~ делу - г1уллакхна некъ бала; ему не дают ~а - цунна некъ ца ло (или новкъарлонаш лелайо цунна, или ког баккха ца вуьту иза); с ~у - догг1ушехь, долалушшехь. |
|
хоботок
|
м (у насекомого) ц1оьмалг. |